De commissie volgt ontwikkelingen op het terrein van het lokaal bestuur en adviseert het bestuur, de andere commissies en externe partijen over de betekenis hiervan voor de functie van griffier, zijn rol in de bestuurlijke driehoek en de positie van de raad. Belangrijke thema’s hierbij zijn participatie, vernieuwing van de lokale democratie en bestuurlijke samenwerking. De commissie haakt aan bij externe ontwikkelingen op wetgevingsvlak. Zo is er afgelopen jaren bijvoorbeeld geadviseerd over de herziening van de Wet gemeenschappelijke regelingen en over de wetswijziging voor rekenkamers.
De commissie is vaste gesprekspartner van onder meer de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en het ministerie van BZK. Ook treedt de commissie op als begeleidingsgroep vanuit de griffiers voor het gezamenlijke programma van de beroepsverenigingen, het ministerie van BZK en de VNG: Democratie in Actie. Daarnaast is de commissie vertegenwoordigd in de VNG-commissie Raadsleden & Griffiers.
Doel
De commissie wil gestalte geven aan een belangrijk onderdeel van de statuten van de vereniging, namelijk het leveren van een kwalitatieve bijdrage aan (de ontwikkelingen in) het openbaar bestuur ter ondersteuning en vanuit het gezichtspunt van griffiers.
Taken
De commissie heeft hierbij de volgende taken:
- Het voorbereiden van adviezen en reacties op ontwikkelingen op het gebied van het openbaar bestuur en het leveren van producten voor griffiers en gemeenteraden.
- Het deelnemen aan het debat over het openbaar bestuur in brede zin.
- Het signaleren van ontwikkelingen gericht op de omgeving en functie van de griffier, door middel van essays, jaarschriften, brochures e.d.
- Het leveren van inhoudelijke bijdragen aan kringen, het Jaarcongres en andere activiteiten van de vereniging door middel van workshops e.d.
Trendonderzoek
In samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen wordt periodiek onderzoek uitgevoerd naar de trends en ontwikkelingen in de lokale politiek vanuit het perspectief van de griffiers van gemeenteraden en Provinciale Staten.
De griffier als uitkijkpost (2013)
Het doel van het onderzoek uit 2013 was om ontwikkelingen in het functioneren van de lokale democratie en de positie van de griffier daarbij op het spoor te komen. Daarvoor zijn destijds 10 trends gesignaleerd door de commissie en uitgezet als onderzoek. Een 20-tal griffiers hebben vaak in tweetallen in de vorm van essays deze trends en ontwikkelingen die zij signaleerden beschreven. Aan het onderzoek hebben 281 griffiers (58% respons) meegewerkt. De resultaten zijn gepresenteerd in dit boekje.
De griffier kijkt verder (2018)
Ruim 4 jaar later is het onderzoek herhaald. Een 5-tal griffiers hebben daarbij essays geschreven die een boeiende inkijk geven in de trends: 'geheimhouding', 'de controlerende rol van de raad' en 'de deliberatieve democratie'. Ook nu was de respons hoog; 203 griffiers (54%) werkten mee aan het 2e onderzoek. Hierdoor kunnen de onderzoeksresultaten goed met elkaar worden vergeleken en kunnen we verder kijken in de ontwikkelingen van ons vakgebied. 'Burgerparticipatie' stond in 2017 met stip op de 1e plaats, gevolgd door 'sociale media' (1e plaats in 2013). Nieuw in de top 3 is de 'controlerende rol van de raad' die daarmee 'schaalvergroting' (3e plaats in 2013) verdrong. De resultaten zijn gepresenteerd in dit boekje.
De griffier kijkt in de spiegel
Voor de derde keer heeft de Vereniging van Griffiers een onderzoek laten doen naar de trends die er volgens griffiers spelen op lokaal niveau. Dit keer is het uitgevoerd door Prof.dr. Heinrich Winter en Mr. Ina Middelkamp. Er zijn een paar constanten te vinden, een paar trendbreuken en nieuwe ontwikkelingen die eerder nog niet aan de orde waren. De belangrijkste trendbreuken zijn de afname van het vertrouwen, ook in de lokale politiek en het gevoel dat de grens van verdere opschaling wel is bereikt. Lees verder voor het Trendrapport 2022.
Onderzoeksrapporten
De commissie wordt regelmatig gevraagd mee te denken met onderzoekers, zowel reactief als proactief. De commissie is betrokken geweest bij de volgende onderzoeksrapporten.
Handreiking Grip op Regionale samenwerking (2015)
De handreiking Grip op Regionale samenwerking was een samenwerkingsproject van de commissie en het Ministerie van BZK. De handreiking is specifiek ontwikkeld voor raadsleden en griffiers. Het doel ervan is om aanknopingspunten te bieden om als gemeenteraad grip op samenwerkingsverbanden te krijgen én te houden. De handreiking biedt daarnaast een overzicht van wat bestuurlijke samenwerking is en wat de (juridische) spelregels daarbij zijn. Zie voor meer informatie het Dossier Regionale Samenwerking.
Handreiking voor griffiers over omgaan met agressie tegen raadsleden (2018)
Raadsgriffiers kunnen te maken krijgen met agressie tegen de gemeenteraad of tegen individuele raadsleden. Dit informatieblad biedt handreikingen voor griffiers over hun rol, zowel bij incidenten als bij het maken en het bespreken van preventief beleid.
De rol van griffiers bij inwonersparticipatie in het lokaal bestuur (2020)
De vraag over de rol van griffiers bij inwonersparticipatie en hoe die rol vorm te geven stond centraal in het onderzoek. In dit filmpje vertelt onderzoeker Rick van Well over de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek. Het rapport is besproken tijdens een workshop op het Jaarcongres en een online-bijeenkomst in november 2020. Hieruit blijkt dat veel griffiers het tot hun taak rekenen om de raad te faciliteren in hun relatie met de inwoners, maar dat het vaak ontbreekt aan procesafspraken. Ook wat gebruik van tools en mogelijkheden betreft kunnen we veel van elkaar leren.
