Dag voor de Raad – 13 juni 2025

De strategische griffier: creatieve ontwerper van de raadsroutekaart
Anka visser (Arviss Advies)

De raad nadert een kruispunt: de verkiezingen. Welke weg heeft de raad de afgelopen jaren genomen? Wat zag je als strategisch griffier? Welke route adviseer je na de verkiezingen? Tijdens deze interactieve workshop, krijgen raadsleden en griffiers tips voor het maken van een routekaart voor de komende vier jaar vanuit de drie rollen van de raad (kaderstellend, controlerend en volksvertegenwoordigend). Je krijgt ideeën over instrumenten en je wordt geïnspireerd om in je eigen gemeente aan de slag te gaan met de input voor zo’n raadsroutekaart.

Macht en tegenmacht
Marius Bakx en Julien van Ostaaijen

Brutaal en bescheiden; De rol van de raad als effectieve tegenmacht.

Een sterke gemeenteraad is zowel bescheiden als brutaal: bescheiden in het luisteren naar de samenleving, brutaal in het stellen van kritische vragen aan het college. In deze sessie verkennen Julien van Ostaaijen en Marius Bakx hoe de raad zijn controlerende rol kan versterken. Hoe benut je instrumenten zoals de rekenkamer effectief? Hoe werk je samen als raad, over fractiegrenzen heen, om tegenmacht te organiseren? En hoe geef je ruimte aan burgerinitiatieven en maatschappelijke tegenkrachten? Deze sessie biedt praktische inzichten en handvatten om de democratische controle binnen jouw gemeente te versterken.

Levendige democratie
Natascha Leeuwenkuijl & Daniëlle van Gool

De democratie verlevendigen, hoe doe je dat? Of beter: hoe kún je dat doen? De gemeentes Breda en Tilburg nemen je mee in hun aanpak, en wat we al doende leren. Ook praten we over het meetbaar maken van de effecten van de inspanningen om de relatie tussen raad, college en inwoners te versterken. En natuurlijk gaan we aan het werk: aan het einde van deze workshop loop je weg met een paar ideeën om de democratie te verlevendigen die je morgen kunt toepassen in jouw gemeente.   

Democratische innovatie
Charlotte Wagenaar

In een tijd waarin de representatieve democratie onder druk staat, onderzoekt het REDRESS-project hoe hybride democratische innovaties (combinaties van deliberatie en stemming) kunnen bijdragen aan een veerkrachtige samenleving. In deze sessie deelt dr. Charlotte Wagenaar inzichten uit het REDRESS-project met een focus op het combineren van burgerfora en referenda. Door het koppelen van een burgerforum aan een referendum ontstaan nieuwe mogelijkheden voor constructieve beleidsvorming met breed draagvlak. De sessie biedt praktische handvatten voor raadsleden en bestuurders die op zoek zijn naar innovatieve manieren om de lokale democratie te versterken en de betrokkenheid van inwoners te vergroten.

Verkiezingen 2026, wat  moet je doen?
Paul van Ruitenbeek

Welke voorbereidingen kan/moet je treffen?

Stadswandeling
René Bink

Ontdek Tilburg te voet en leer de stad kennen a.d.h.v. haar bestuur. Tijdens deze stadswandeling laat René Bink jou zien hoe het gemeentebestuur de stad mede heeft gevormd; van industriële transformatie tot culturele hotspots en van ruimtelijke keuzes tot toekomstige ambities. De wandeling laat zien waar beleid tastbaar wordt: in straten, gebouwen en ontmoetingsplekken. Een unieke manier om te ervaren hoe politieke besluiten hun sporen nalaten in het dagelijks leven van inwoners. Deze sessie is een combinatie van lokale geschiedenis, actuele ontwikkelingen en toekomstvisie – in beweging en in gesprek, midden in de stad.

Het werknemerschap van de griffier
Lucienne ter Veen en Hans van Westen (Gradus)

Balanceren tussen dienstbaar en eigenaar

Als griffier bevind je je in het hart van het politieke en bestuurlijke krachtenveld. Je opereert in een unieke positie: onafhankelijk én verbindend. Juist die dubbelrol kan in de samenwerking met de werkgeverscommissie tot spanningen leiden. Hoe blijf je koersvast én in verbinding? Hoe geef je je positie met vertrouwen vorm, ook als de druk toeneemt? In deze interactieve sessie krijg je handvatten om:

• Proactief te bouwen aan een sterke werkrelatie
• Verwachtingen en communicatie helder af te stemmen
• Spanningen vroegtijdig te signaleren en te bespreken
• Je positie strategisch en met vertrouwen te versterken

Overdracht: wat geef je door aan de nieuwe raad?
Els Putker en Marja Schornagel (&Bas)

Met de verkiezingen van maart 2026 in het vizier wordt gedacht aan overdracht van informatie, aan het snel inwerken van de nieuwe raadsleden en hoe dit efficiënt zou kunnen. Maar hoe kunnen we het moment van de verkiezingen gebruiken om het samenspel in de hele gemeente een stap te laten maken? Wat vraagt dat van de nieuwe raad? En hoe ziet een programma er dan uit naast het starttraject dat zich richt op algemene informatie, formele rollen en instrumenten? Met systemische werkvormen gaan we een tandje dieper. We maken verbindingen tussen raadsleden en bouwen een stevig collectief fundament in de raad voor de nieuwe termijn. De griffie speelt hierin een cruciale rol! In een actieve workshop verkennen we samen de gewenste ontwikkeling in jouw raad en gemeente. Daar kun je zelf meteen mee verder.

Continuïteit en transparantie richting 2026 – hoe AI helpt bij notuleren en terugvinden
Hans Rijs (gemeente Bodegraven-Reeuwijk), Mark Verschuren & Georgio Mosis (AethiQs)

Tijdens deze interactieve workshop laten we zien hoe kunstmatige intelligentie gemeenten helpt om vergaderingen kostenefficiënt vast te leggen en toegankelijk te maken. We demonstreren onze tool SQribe, waarmee notulen van raads- en domeinvergaderingen automatisch en sneller kunnen worden opgesteld. Daarnaast tonen we hoe het AI-systeem MAAT (dat inmiddels bij 10 gemeenten draait), helpt bij het doorzoeken van documenten én vergaderingen – inclusief het terugvinden en terugluisteren van fragmenten op de seconde nauwkeurig. Met de generatieve AI in MAAT kunnen gebruikers bovendien samenvattingen maken en inhoudelijke vragen stellen over vergaderingen en stukken. Zeker richting de verkiezingen van 2026 – en in het licht van het aangekondigde 'ravijnjaar' – is het belang van betrouwbare, toegankelijke verslaglegging groot. Griffier Hans Rijs van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk deelt hoe MAAT daar al in de praktijk wordt ingezet.

Formatie: naar een nieuw akkoord 
Fred Loos

De verkiezingsuitslag ligt er, en dan? Vaak begint de focus meteen op wie met wie wil besturen. Maar wat als de raad zélf het initiatief neemt – en al voor de verkiezingen nadenkt over het proces erna? In deze deelsessie gaan Fred Loos en Paul van Ruitenbeek in op het formatieproces vanuit het perspectief van de raad. Hoe zorg je voor een open en goed voorbereid traject? En hoe kun je als raad gezamenlijk een stevige inhoudelijke basis leggen in de vorm van een raadsakkoord (een akkoord van de hele raad) i.p.v. alleen de coalitie? De sessie biedt inspiratie en praktijkervaringen over hoe je ruimte creëert voor samenwerking, invloed en eigenaarschap. Want een goede start van de nieuwe raadsperiode begint met duidelijke afspraken en een raad die het stuur in handen neemt.

Raadscommunicatie
David Kok

Tijdens deze workshop presenteert David Kok de resultaten van zijn onderzoeken naar raadscommunicatie en gaat hij graag met de deelnemers in gesprek over zijn conclusies. Bijvoorbeeld dat raadsleden iets vaker ook vanuit het bredere belang zouden moeten denken. En dat inwoners wél geïnteresseerd zijn in besluiten van de gemeenteraad. Maar dat het dualisme dan wel beter uitgelegd (of beter gezegd: in de praktijk gebracht) zou moeten worden. Maar vooral dat raadscommunicatie bij dit alles een belangrijke rol kan spelen. In deze workshop hoor je een visie vol overtuigingen; Gestaafd door onderzoeksresultaten, uitgewerkt in ideeën die zichzelf nog moeten bewijzen. 

Goed lokaal bestuur
Thomas de Groot (VNG)

Democratisch vakmanschap, ethiek, integriteit en regionale samenwerking; teveel taken voor te weinig knaken en nog veel meer... Er zijn tal van thema’s waar het lokale bestuur zich toe moet verhouden. De VNG heeft een speelse gespreksvorm ontwikkeld voor gemeenten, zodat zij het gesprek over Goed Lokaal Bestuur zelf kunnen voeren, met raad, college, griffie en ambtelijke top tegelijk. Tijdens deze sessie krijg je een voorproefje van deze ‘serious game’ en kun je in gesprek met elkaar over de ‘vijf Bouwstenen voor goed lokaal bestuur’.

Ondermijning en weerbaarheid
Diana Marijnissen & Marjolein Teunissen

Raadsleden, griffiers en andere lokale ambtsdragers worden steeds vaker geconfronteerd met agressie, intimidatie of bedreiging. Hoe ga je daarmee om en hoe bescherm je elkaar? In deze deelsessie bespreken Diana Marijnissen (expert op het gebied van weerbaarheid en bestuursveiligheid) en griffier Marjolein Teunissen hoe gemeenten én raden zich beter kunnen voorbereiden op en omgaan met grensoverschrijdend gedrag richting ambtsdragers. Wat kun je als raad collectief doen? Welke rol speelt de griffier als eerste vangnet? En hoe zorgen we dat ambtsdragers zich veilig genoeg voelen om hun werk te blijven doen? Deze sessie biedt praktijkvoorbeelden, ruimte voor uitwisseling en concrete handvatten voor het organiseren van bescherming, opvang én veerkracht. 

Raadsverkiezingen 2026: Stoppen of doorgaan?
Kiki Bakker

De gemeenteraadsverkiezingen van 2026 komen in zicht. Dat betekent ook: tijd voor een persoonlijke afweging. Wil je nog een termijn als raadslid of is het moment gekomen om het stokje over te dragen? Die keuze is vaak niet eenvoudig. Misschien voel je dat je nog niet klaar bent, dat je iets betekent voor je gemeente en inwoners. Tegelijk kan er twijfel zijn over de balans met je werk of privéleven of over de energie die het raadswerk vraagt. In deze interactieve sessie helpt politiek coach Kiki Bakker je om jouw eigen overwegingen helder te krijgen. Wat drijft je? Wat belemmert je? Wat betekent het raadswerk nog voor jou – en wat heb jij nodig om die keuze bewust en weloverwogen te maken? Deze deelsessie biedt reflectie, richting en ruimte. Zodat jij daarna met vertrouwen kunt besluiten: doorgaan of stoppen?

Niet-kiezers
Marcel Boogers

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 bleef bijna de helft van de stemgerechtigden thuis. Deze lage opkomst roept vragen op over de vertegenwoordigende rol van gemeenteraden en de betrokkenheid van burgers bij de lokale democratie. In deze sessie onderzoekt Marcel Boogers (bijzonder hoogleraar Democratie en Transitie aan de Universiteit Utrecht) wie de niet-kiezers zijn en waarom zij afhaken. Hij benadrukt dat raadsleden een cruciale rol spelen in het verhogen van de verkiezingsopkomst door zich niet alleen op hun eigen achterban te richten maar ook actief contact te zoeken met kiezersgroepen die minder gemakkelijk de weg naar de gemeenteraad weten te vinden. De sessie biedt inzichten en praktische handvatten voor raadsleden die de betrokkenheid van inwoners bij de lokale democratie willen vergroten.​ 

Een diverse raad is een diverse democratie
Marleen Helsloot

Een diverse gemeenteraad is geen doel op zich, maar wel essentieel voor een gezonde en representatieve democratie. Toch zijn veel raden nog onvoldoende een afspiegeling van hun gemeente. Wat kun je daar als raad zelf aan doen? In deze deelsessie verkennen we wat diversiteit en inclusiviteit binnen de raad betekenen in de praktijk. Hoe zorg je voor een politiek klimaat waarin iedereen zich welkom voelt om bij te dragen? Welke rol speelt bewustwording binnen de raad zelf? En hoe kun je – juist richting de verkiezingen – actief bijdragen aan het werven van kandidaat-raadsleden uit ondervertegenwoordigde groepen? Deze sessie biedt concrete voorbeelden, praktische tips en ruimte voor uitwisseling, met een duidelijke focus: wat kan jouw raad morgen al doen om inclusiever te worden?

Toekomstverliefd: korte versus lange termijn
Jos van den Broek (BrabantKennis)

Raadsleden staan voortdurend voor lastige keuzes: moet je nú iets doen voor zichtbare resultaten of juist ruimte maken voor verandering op de lange termijn? Hoe houd je koers in de waan van de dag – als individu én als raad? In deze deelsessie neemt Jos van den Broek van BrabantKennis je mee in het project ToekomstVerliefd. Samen verkennen we hoe je als raad durft te kiezen voor het grotere verhaal, zonder de dagelijkse realiteit uit het oog te verliezen. Hoe bouw je aan toekomstbestendig beleid en wat vraagt dat van je rolopvatting, je houding én het gesprek met inwoners? Deze sessie biedt inspiratie, prikkelende inzichten en praktische handvatten voor iedereen die het raadswerk wil verbinden met een lange termijn visie – zonder het nu te verliezen.

De kracht van AI: slimme informatievoorziening in het RIS
Dudok van Dalen (Notubiz)

Tijdens deze workshop nemen we je mee in de wereld van slimme informatievoorziening. Je ontdekt hoe je met behulp van artificial intelligence en themagericht werken snel en efficiënt informatie vindt binnen het raadsinformatiesysteem. Met de verkiezingen van 2026 in zicht is het essentieel om het politieke geheugen veilig te stellen en nieuwe raads- en statenleden een vliegende start te geven. Wij laten zien hoe AI en themadossiers kunnen helpen bij het structureren en ontsluiten van relevante informatie, zodat griffiers hun volksvertegenwoordigers én inwoners optimaal kunnen ondersteunen. Ontdek de geïntegreerde mogelijkheden en praktische tools binnen NotuBiz en maak het verschil in jouw gemeente of provincie!