Vraag: Mag een wethouder weigeren te antwoorden als er een bezwaarprocedure speelt?

Vraag:

Een raadslid stelt bij het vragenuur tijdens de raadsvergadering vragen over de procedure die tot verlening van een vergunning heeft geleid. Omwonenden hebben bezwaar gemaakt. De vragen gaan o.a. over een element dat door bezwaarmakers als grond is aangevoerd. Tegen een vergelijkbare vergunning elders in de gemeente is beroep aangetekend bij de rechtbank. De wethouder beantwoordt de vragen niet, onder vermelding dat hij geen mededelingen doet over een zaak die onder de rechter is. Hij vindt het niet handig om lopende de bezwarenprocedure in de raad al een politieke discussie te voeren over (een deel van) de ingebrachte bezwaren.

Moet de wethouder deze vragen beantwoorden, of kan hij volstaan met de mededeling "dat vragen niet worden beantwoord omdat de zaak onder  de rechter is"?

Antwoord:

De vraagbaak is van mening dat de wethouder in deze kwestie niet kan volstaan met de mededeling dat vragen niet worden beantwoord omdat de zaak onder de rechter is. Het is niet aan het college om te bepalen welke informatie de raad nodig heeft, dat bepaalt de raad zelf.
Het recht op informatie, zowel passief als actief, is voor een raadslid het hoogste recht dat hij/zij kan uitoefenen. Er is een onderscheid in de actieve informatieplicht en de passieve informatieplicht.
De actieve informatieplicht is in de Gemeentewet opgenomen in de artikelen 169 leden 2 en 4 en 180 lid 2. Het college en elk van zijn leden geven de raad alle inlichtingen die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft.
De passieve informatieplicht is in de Gemeentewet opgenomen in de artikelen 155, 169 leden 3 en 4 en 180 lid 3. Het college en elk van zijn leden geven de raad mondeling of schriftelijk de door een of meer leden gevraagde inlichtingen, tenzij het verstrekken er van in strijd is met het openbaar belang.  
Kort samengevat: het college geeft de raad mondeling of schriftelijk uit eigener beweging op of verzoek de door een of meer leden gevraagde inlichtingen, tenzij het verstrekken ervan in strijd is met het openbaar belang. 

Het kan vanuit het oogpunt van het college niet wenselijk zijn om publiekelijk (tijdens een openbare raadsvergadering) informatie te delen over een zaak welke onderwerp van behandeling is van een gerechtelijke procedure. Dit uit oogpunt van procesbelang, wat het college dan wel zal moeten aantonen. Analoog zou dat ook kunnen gelden voor een bezwaarschriftprocedure, waar het ook gaat om een weging van belangen en een zorgvuldig procesverloop. (het spiegelbeeld hiervan is dat van het openbaar spreekrecht voor burgers doorgaans onderwerpen zijn uitgezonderd welke vatbaar zijn voor bezwaar of beroep).         

In artikel 169 lid 3 Gemeentewet is als grens aan de actieve inlichtingenplicht bepaald dat inlichtingen niet verstrekt worden als dit in strijd met het openbaar belang zou zijn. Het begrip “openbaar belang”, wat niet hetzelfde is als procesbelang, moet restrictief worden uitgelegd. Er moeten zeer zwaarwegende belangen in het geding zijn om de raad informatie te weigeren. De reden daarvoor is dat informatie verstrekt kan worden door raadsleden een geheimhoudingsplicht op te leggen. De Gemeentewet kent een heel doorwrocht systeem van opleggen van geheimhouding. Dat dient er toe raadsleden altijd te kunnen informeren over zaken waarover zij geïnformeerd willen worden.

In dit geval ziet de vraagbaak onvoldoende aanknopingspunten om aan te nemen dat dusdanig strijd met het openbaar belang aanwezig is, dat ook onder geheimhouding de informatie niet door het college zou kunnen worden verstrekt aan de raad.  

NB: Een weigering om op grond van artikel 169 of 180 Gemeentewet inlichtingen te verstrekken is niet vatbaar voor beroep op de bestuursrechter. Het betreft hier een geschil dat politiek van karakter is in de gemeenteraad moet worden beslecht. Ook over de vraag of terecht geheimhouding wordt opgelegd acht de rechter zich niet bevoegd te oordelen, omdat hij zich daarmee mengt in politiek-bestuurlijke verhoudingen tussen college en raad.