De-escaleren is te leren

Raadsleden en griffiers krijgen steeds vaker te maken met spannende gesprekken, soms zelfs met intimidatie of grensoverschrijdend gedrag. In zulke situaties schieten protocollen vaak tekort. Wat doe je als het ‘schuurt’? Wat zeg je? En hoe bewaak je de grens tussen kritisch contact en onveiligheid?

Op de Dag voor de Raad, tijdens de workshop Ondermijning en Weerbaarheid, werd het nog eens benadrukt: voorbereiding en training zijn essentieel! Niet pas handelen als het te laat is, maar juist vóoraf leren hoe je escalatie voorkomt. De Levendige Lezing ‘In gesprek met kritische burgers, daar waar het schuurt’, ontwikkeld door Agnes Dinkelman (Stillare)* sluit daar goed op aan.

Levendige Lezing op locatie
Voor het Ondersteuningsnetwerk Maatschappelijke Onrust (OMO)* een programma van o.a. het Ministerie van BZK, heeft Agnes de handreiking ‘In gesprek met inwoners, daar waar het schuurt’ ontwikkeld. Om deze aan de praktijk te toetsen, is de Levendige Lezing als pilot uitgevoerd bij de griffier en gemeenteraad van Overbetuwe. Zij deden actief mee, met herkenbare casussen, reflectie en praktische oefeningen.

Griffier Dorien van der Kamp (Overbetuwe): "Bij veel trainingen ligt de nadruk op theorie. Dat was hier anders. In kleine groepen oefenden we met realistische situaties. Vooraf was er contact met twee raadsleden om de inhoud af te stemmen op actuele of potentiële kwesties. Zo oefenden we bijvoorbeeld hoe je reageert op dreiging vanaf de publieke tribune. Het was waardevol voor raadsleden om te ervaren hoe intimidatie voelt en wat je kunt doen om escalatie te voorkomen. Veiligheidsprotocollen grijpen vaak pas in als het al te laat is, maar deze training richt zich juist op het voorkómen van escalatie. De training is mogelijk gemaakt door het ministerie van BZK, die het belang van weerbaarheid benadrukt."

Praktische handvatten voor lastige gesprekken
De Levendige Lezing biedt raadsleden en griffiers concrete tools voor gesprekken met boze, wantrouwige of agressieve inwoners. Onderwerpen zijn onder andere: hoe bereid je je inhoudelijk én mentaal voor op spannende gesprekken, hoe herken je agressie en stel je grenzen, hoe houd je regie zonder te escaleren, wat is de rol van de griffier bij de ondersteuning van raadsleden en wanneer schakel je de politie of andere partijen in?

Raadslid Hanneke Bruinsma (Overbetuwe): "Als raadslid heb je af en toe te maken met kritische of zelfs boze inwoners. Wat ik heel waardevol vond aan deze Levendige lezing is dat je op een veilige en herkenbare manier oefent met lastige situaties uit de praktijk. Na een korte uitleg over grensoverschrijdend gedrag gingen we vooral praktisch aan de slag. Hoe houd je regie als het spannend wordt? Wat zeg je wel of juist niet? En hoe kun je een gesprek ombuigen? Doordat de training zo realistisch was, was deze erg leerzaam. Het gedragsrepertoire dat ik heb meegekregen, sluit heel goed aan op wat ik in de praktijk nodig heb. Ik beveel deze praktische, ervaringsgerichte training dan ook van harte aan voor andere gemeenteraden."

* Agnes Dinkelman is sinds 2005 actief als publiek mediator in binnen- en buitenland en gespecialiseerd in conflicten en spanningen. Interesse in de training? Zie www.stillare.com voor meer informatie.

Ondersteuningsnetwerk Maatschappelijke Onrust (OMO)
Maatschappelijke onrust kent vele gezichten: van een stil vreedzaam protest bij het gemeentehuis tot intimidatie, bedreiging of geweld. Dit laatste is zorgwekkend, andere bieden juist kansen om het openbaar bestuur te verrijken met nieuwe perspectieven. Kritische geluiden horen immers bij een gezonde democratie. De uitdaging is: hoe ga je daar als gemeente goed mee om? In gesprekken, in beleid, én wanneer spanningen oplopen? Het OMO ondersteunt gemeenten hierbij met een landelijke kennisomgeving, trainingen en advies op maat. Meer informatie of je aanmelden voor de nieuwsbrief? Kijk dan op: www.maatschappelijkeonrust.nl. Daarnaast komt het OMO graag met griffiers en Raden in contact om te inventariseren wat de behoeftes en vragen op dit onderwerp zijn. Dus laat je horen via: omo@minbzk.nl 

* Samenwerkingsverband

Het OMO is een samenwerking van het Ministerie van BZK, J&V en SZW, de VNG, het NGB en de Nationale Politie. Het Netwerk Weerbaar Bestuur en het OMO zijn beide onderdeel van BZK en staan nauw in contact met elkaar, waarbij het OMO wat meer op de preventieve kant zit.